اگر نخستین قدم‌ها را در راه پیشرفت شغلی خود برداشته‌اید، یا به تازگی در سازمان، وظیفه‌ی جدیدی بر عهده گرفته‌اید، احتمالا شغل جدید‌تان به شدت برای‌تان جالب و هیجان‌انگیز می باشد. اما مسئولیت‌های جدید ممکن است با استرس، ضرب‌الاجل‌ها و پرو‌ژه‌های تازه همراه گردند. برای اینکه در وظیفه‌ای که بر عهده‌تان است شایسته ظاهر شوید، فقط کافی نیست کارتان را خوب انجام دهید، بلکه باید تخصص‌تان با نظم و تمام انرژی‌تان همراه باشد، یعنی بتوانید خودتان را به خوبی مدیریت کنید. در این مقاله ما مفهوم «مدیریت خود» و راه‌هایی را بررسی خواهیم کرد که از طریق آنها می‌توانید با به کار‌گیری رفتاری مثبت، تعیین هدف برای خود و مدیریت موثر زمان، چشم‌انداز شغلی خود را توسعه دهید.
مدیریت خود به چه معناست؟
در سال ۱۹۹۹، پیتر اف. دراکِر (Peter F. Drucker)، مربی و متخصص مدیریت، در مقاله‌ای با عنوان “Managing Oneself” به این نتیجه رسید که افراد کمی هستند که ذاتا مدیر باشند، در حقیقت مهارت‌های مدیریتی به مرور زمان در افراد پرورش پیدا می‌کند.
به عقیده وی، مردم نمی‌توانند از سازمان‌ها انتظار داشته باشند که شغل‌شان را برای آنها مدیریت کنند. پس اگر می‌خواهید در محیط کارتان موفق باشید و پیشرفت کنید، باید مسئولیت عملکردتان را بر عهده بگیرید و در واقع «مدیر اجرایی» خودتان باشید.
دراکر می‌نویسد: «فقط در صورتی که نقاط قوت‌تان را به کار بگیرید، می‌توانید به برتری واقعی دست پیدا کنید». و برای دست‌یابی به برتری و رسیدن به اوج شکوفاییِ خود در هر مسئولیتی که دارید، باید زیر و بم خود را به خوبی بشناسید. باید نقاط قوت و ارزش‌هایتان را شناسایی و نقاط ضعف‌تان را درک و بررسی کنید تا بفهمید در کدام قسمت می‌توانید بیشترین همکاری را با سازمان داشته باشید.
برای درک بهتر و مدیریت خود به شیوه‌ی مؤثر، اول باید خودتان را به خوبی بشناسید. بیایید نگاهی بیندازیم به روش‌هایی که از طریق آنها می‌توانیم عقاید دراکِر را به مرحله‌ی اجرا درآوردیم.
نگرشی درست اتخاد کنید
اگر با خوش بینی و اشتیاق به وظیفه‌ای که بر عهده دارید، نگاه کنید و به دیگران احترام بگذارید، عملکردتان ارتقا می‌یابد.
در همین راستا نکات زیر به شما کمک می‌کنند تا طرز فکر درستی پیدا کنید:
۱.تفکر مثبت داشته باشید
وقتی مثبت فکر می‌کنید، به جای اینکه نگران شکست خوردن باشید، برای رسیدن به اهداف خود با‌انگیزه و متمرکز باقی می‌مانید. رفتار خوش‌بینانه در هنگام مواجهه با موانع و مشکلات به کمک‌تان می‌آید. در هر موقعیت دشوار به دنبال یک نکته‌ی مثبت بگردید. نکته‌ایی که در چالش بعدی با شما همراه است و به شما کمک خواهد کرد.
همچنین اقداماتی برای کاهش استرس خود انجام دهید. زمانی که مشکلات زیاد می‌شوند، از تکنیک‌های آرامش جسمی، مراقبه برای رها شدن از فشار و کمک به تفکر شفاف استفاده کنید.
۲. هوش هیجانی‌تان را پرورش دهید
اگر افرادی را که در اطراف‌تان هستند درک کنید، می‌توانید از نقاط قوت آنها برای ایجاد یک رابطه‌ی کاری بهتر استفاده کنید. رهبران خوب معمولا مهارت‌هایِ خوبی در زمینه‌ی ارتباط با دیگران دارند یا به عبارتی از هوش هیجانی بالایی برخوردارند. این بدین معنی است که آنها می‌توانند احساسات خود و دیگران را به خوبی درک کنند. یکی از مهمترین اجزای هوش هیجانی، حس همدلی است. اگر شما این حس را داشته باشید، می‌توانید نیازها و خواسته‌های افرادی را که در اطراف‌تان هستند، به خوبی درک کنید.
۳. گوش بدهید و یاد بگیرید
اگر در شغل‌تان تازه‌کار هستید، هیچ کس از شما انتظار ندارد که از همان ابتدا همه چیز را بدانید. از سوال پرسیدن درباره‌ی نکاتی که درک نمی‌کنید، نترسید و فراموش نکنید که باید کمی هم تواضع از خود نشان دهید. باید خوب گوش کنید و از رئیس، همکاران و اعضای تیم‌تان یاد بگیرید.
آگاهانه به حرف‌های اطرافیان‌‌تان گوش دهید. گوش دادن فعال را تمرین کنید تا به آنها نشان دهید که افکارشان برای شما اهمیت دارند و در هنگام گوش دادن حواس‌تان پرت نمی‌شود.
۴. کُنش‌گرا (فعال) باشید
به جای اینکه منتظر بمانید تا اتفاقات جدیدی بیفتد، به دنبال راه‌هایی برای پدید آوردن آن باشید. مثلا، اگر برای بهتر کردن فرایندی راهی به نظرتان می‌رسد، حتما آن را با مدیرتان در میان بگذارید. اما اگر پیشنهادهایتان همیشه هم مورد استقبال قرار نگرفت، نا‌امید نشوید. همان‌طور که قبلا گفتیم، متواضع باشید و به دلایل مدیر برای قبول نکردن پیشنهادتان گوش دهید. به چنین موقعیت‌هایی به چشم فرصت‌هایی برای رشد و یادگیری نگاه کنید.
همچنین می‌توانید به دنبال راه‌هایی برای گسترش وظایف‌تان، فراتر از شرح وظایف کاریِ تعیین شده، باشید. اگر می‌بینید فرصتی دست داده تا ایده‌هایتان را در اختیار دیگران قرار دهید، یا در گروهی شرکت کنید که شغل‌تان را یک قدم به جلو می‌برد، حتما از آن فرصت‌ها استفاده کنید. اگر همکاران‌تان در پروژه‌ای به کمک نیاز دارند، قبل از اینکه از شما بخواهند، پیش‌قدم شده و پیشنهاد کمک دهید.
اهدافی درست تعیین کنید
برای موفق بودن در محیط کار، باید نقاط ضعف و قوت‌تان را شناسایی کرده و اهداف قابل ارزیابی تعیین کنید.
روی نقاط قوت‌تان سرمایه گذاری کنید. خیلی از افراد برای شناسایی نقاط قوت‌شان به کمک نیاز دارند. راه‌های زیادی برای پیدا کردن آنها وجود دارند. می‌توانید از مدیر، همکاران، دوستان و افراد خانواده تقاضا کنید که به شما بازخورد بدهند. یا می‌توانید یک تست خودشناسی انجام دهید. بعد از اینکه نقاط قوت‌تان را شناسایی کردید، باید وظایفی را برعهده بگیرید که امکان بهترین استفاده از نقاط قوت‌تان را برای‌تان فراهم می‌کنند. همچنین می‌توانید عملکردتان در قسمت‌هایی را که در آن ضعیف هستید، با گذراندن دوره‌های آموزشی، شرکت در سمینارها، و گسترش توانایی‌های خود بهبود ببخشید.
اهداف هوشمندانه (SMART) تعیین کنید. اگر تازه‌کار هستید و سعی دارید با مسئولیت‌هایتان آشنا شوید، آنها را به اهداف SMART که کوچکتر، مدیریت‌پذیر‌تر و دقیق‌تر هستند تقسیم کنید. SMART کلمه‌ی اختصاری است که از کلمات مشخص (Specific) ، قابل اندازه‌گیری (Measurable)، در دسترس (Attainable)، مرتبط (Relevant) و دارای زمان‌بندی (Time-bound)، گرفته شده است. همینطور که به هر کدام از اهداف‌تان می‌رسید، اعتماد به نفس‌تان نیز افزایش می‌یابد و تشویق می‌شوید تا به مسیرتان برای رسیدن به هدف بعدی ادامه دهید.
یک چارچوب شغلی مشخص آماده کنید. این چارچوب باید شامل اهداف و برنامه مسیر شما باشد. اول ببینید آیا یک هدف شغلی دارید؟ اگر پاسخ مثبت است، آیا برنامه‌ای برای رسیدن به آن دارید؟ اگر ندارید، باید آن را ایجاد کنید. جملات ماموریت شخصی، به شما برای یافتن هدف اصلی‌تان کمک می‌کند. منظور از هدف اصلی هدفی است که شما را در مسیر نگه می‌دارد و اجازه می‌دهد تا پیشرفت خود را در این مسیر مورد بررسی قرار دهید.
مسئولیت خودتان را بر عهده بگیرید
با توجه به حجم کاری روزانه و برنامه‌های زمانی شلوغ امروزی، شاید فکر کنید هیچوقت زمان کافی برای رسیدن به تمامی اهداف‌تان را در اختیار نخواهید داشت. اما با منظم بودن، انگیزه داشتن، و انضباط شخصی، می‌توانید برای رسیدن به اهداف‌ِ شخصی و همینطور اهدافی که مدیرتان برای شما تعیین کرده، زمان پیدا کنید.
۱. روز کاری‌تان را سامان‌دهی کنید
بسیاری از ما تمایل داریم سخت‌ترین کارهایمان را صبح‌ها که از همیشه شاداب‌تر هستیم، انجام دهیم. بعضی از افراد نیاز دارند چند ساعت از صبح بگذرد تا انرژی بگیرند و در ساعات بعدی روز بازدهی بیشتری دارند.
کشف کنید که در کدامیک از ساعات روز متمرکزتر هستید، بازدهی بیشتری دارید و برنامه‌یِ کاری‌تان را با توجه به آن زمان‌بندی کنید.
۲. به خودتان انگیزه بدهید
افراد خودانگیخته، اعتماد به نفس دارند، هدف‌گرا هستند و محیطی مثبت در اطرافِ خود ایجاد می‌کنند. هرچقدر با‌انگیزه‌تر باشید، سریع‌تر به اهداف‌تان می‌رسید و در شغل‌تان بیشتر پیشرفت می‌کنید.
تکنیک‌های ساده‌ی خود‌انگیختگی، می‌توانند کمک زیادی به شما کنند. در این راستا می‌توانید وظایفی را که خیلی لذت‌بخش نیستند را بدون طفره رفتن انجام داده و بعد از انجام آنها به خودتان پاداش بدهید. مثلا برای انجام دادن یه کار کوچک به خودتان یک میان‌وعده جایزه بدهید، یا بعد از تکمیل کارهای بزرگتر به استخر بروید.
۳. انضباط شخصی داشته باشید
افرادی که انضباط شخصی دارند، با وجود حواس پرتی ها یا چالش‌ها، تحت تاثیر احساسات خود قرار نمی‌گیرند و به صورت پیوسته به سمت هدف‌شان حرکت می‌کنند. اگر با مانعی مواجه شوند، راهی برای دور زدن آن پیدا می‌کنند. اگر عادات بد داشته باشند، آنها را با عادات خوب جایگزین می‌کنند. مثلا، اگر عادت دارند که دائما ایمیل‌شان را چک کنند، برای چک کردن آن، زمان‌بندی مشخصی تعیین می‌کنند.