گذار کانون‌های ارزیابی مدیران به محیط‌های مجازی، فرصت‌های بی‌نظیری برای دسترسی جهانی و کاهش هزینه‌ها ایجاد کرده است، اما در عین حال چالش‌هایی مانند مشکلات فنی و کاهش مشاهده رفتارهای غیرکلامی را به همراه دارد که نیازمند راهکارهای تخصصی است.
تحول دیجیتال در سنجش شایستگی‌ها
کانون‌های ارزیابی و توسعه (Assessment & Development Centers) به‌عنوان یکی از معتبرترین و دقیق‌ترین روش‌ها برای سنجش شایستگی‌های رفتاری و مدیریتی افراد شناخته می‌شوند. این متدولوژی با استفاده از تمرینات شبیه‌سازی‌شده (Simulation)، ارزیابی‌شوندگان را در موقعیت‌های واقعی شغلی قرار می‌دهد. با این حال، تحولات اخیر و اجبار به رعایت فاصله اجتماعی، سازمان‌ها را به سمت کانون‌های ارزیابی مجازی (Virtual AC) سوق داده است. اجرای کامل این فرآیند در فضای آنلاین، اگرچه فرصت‌های بزرگی را فراهم می‌کند، اما چالش‌های منحصربه‌فردی را نیز به همراه دارد که نیازمند توجه و راهکارهای تخصصی است.
مزایای چشمگیر کانون‌های ارزیابی مجازی
تبدیل کانون‌های ارزیابی سنتی به فرمت مجازی، مزایای متعددی را برای سازمان‌ها و ارزیابی‌شوندگان به همراه داشته است:
۱. صرفه‌جویی در هزینه و زمان
مهم‌ترین مزیت، حذف هزینه‌های سربار مربوط به برگزاری فیزیکی است. هزینه‌های اجاره مکان، پذیرایی، اقامت و ایاب و ذهاب برای ارزیاب‌ها و ارزیابی‌شوندگان به کلی حذف می‌شود. همچنین، زمان صرف شده برای سفر و جابه‌جایی نیز حذف شده و امکان برگزاری جلسات فشرده‌تر و کارآمدتر را فراهم می‌کند.
۲. دسترسی جهانی و افزایش مقیاس‌پذیری
محیط مجازی مرزهای جغرافیایی را از میان برمی‌دارد. سازمان‌ها می‌توانند بدون توجه به محل زندگی افراد، استعدادها را در سراسر کشور یا حتی جهان ارزیابی کنند. این امر به خصوص برای شرکت‌های بزرگ با شعب متعدد یا فرآیندهای جانشین‌پروری (Succession Planning) که نیازمند ارزیابی تعداد زیادی از افراد هستند، یک مزیت بزرگ محسوب می‌شود.
۳. استانداردسازی بالاتر و کاهش سوگیری
پلتفرم‌های مجازی امکان ثبت و ضبط دقیق‌تر رفتارها را فراهم می‌کنند. سیستم‌های آنلاین می‌توانند شواهد رفتاری را به صورت ویدئویی یا نوشتاری ثبت کنند، که این امر فرآیند اجماع (Consensus Meeting) میان ارزیاب‌ها را تسهیل می‌کند و احتمال اعمال سوگیری‌های شناختی (Cognitive Biases) انسانی را کاهش می‌دهد. همچنین، با استفاده از الگوریتم‌های پیشرفته می‌توان ابزارهای سنجش را دقیق‌تر و استانداردتر ساخت.
چالش‌های اجرای کامل کانون ارزیابی در محیط مجازی
با وجود مزایای فوق، انتقال کامل کانون ارزیابی به محیط مجازی بدون چالش نیست:
۱. مشکلات فنی و زیرساختی
وابستگی مطلق به زیرساخت‌های فناوری بزرگ‌ترین ریسک است. قطعی اینترنت، مشکلات نرم‌افزاری، کیفیت پایین صدا و تصویر، یا خرابی وب‌کم می‌تواند به طور جدی اعتبار ارزیابی را زیر سؤال ببرد. علاوه بر این، ارزیابی‌شوندگان در مناطق دورافتاده ممکن است به دلیل دسترسی ضعیف به اینترنت، نتوانند عملکرد واقعی خود را به نمایش بگذارند، که این خود منجر به عدم عدالت در سنجش می‌شود.
۲. کاهش تعامل و مشاهده رفتارهای غیرکلامی
بسیاری از شایستگی‌های مدیریتی (مانند تأثیرگذاری، مذاکره و ارتباط غیرکلامی) از طریق زبان بدن، انرژی اتاق و جزئیات ظریف ارتباطات حضوری نمود پیدا می‌کنند. در محیط مجازی، این نشانه‌ها به سختی قابل مشاهده و ثبت هستند. این امر می‌تواند دقت ارزیابی ارزیاب‌ها را در سنجش شایستگی‌های کلیدی مانند هوش هیجانی یا قدرت متقاعدسازی کاهش دهد.
۳. ریسک تقلب و امنیت داده‌ها
کنترل محیط ارزیابی‌شوندگان در خانه بسیار دشوار است. امکان استفاده از منابع کمکی، حضور شخص دیگر در اتاق یا مشورت با دیگران، چالش‌های اخلاقی و امنیتی بزرگی را ایجاد می‌کند. همچنین، محرمانگی اطلاعات و امنیت سناریوها در فضای ابری نیازمند تدابیر امنیتی فوق‌العاده قوی است.
پیشروان حوزه و نقش شرکت توان آفرین وستا
برای غلبه بر چالش‌های محیط مجازی و بهره‌گیری حداکثری از مزایای آن، نیاز به شرکت‌های تخصصی با تجربه عمیق در روان‌سنجی و فناوری اطلاعات است. در ایران، شرکت توان آفرین وستا به عنوان یکی از پیشروان و متخصصان برجسته در اجرای کانون ارزیابی مدیران شناخته می‌شود.
شرکت توان آفرین وستا با درک عمیق از اهمیت شایسته‌سالاری در لایه‌های مدیریتی کشور، فرآیندهای کانون ارزیابی را نه تنها به صورت حضوری بلکه به صورت مجازی و ترکیبی نیز با موفقیت پیاده‌سازی کرده است. تمرکز این شرکت بر روی موارد زیر، آن را متمایز ساخته است:
-
مدل‌های شایستگی اختصاصی: طراحی و پیاده‌سازی مدل‌های شایستگی‌ای که متناسب با فرهنگ و ساختار سازمانی بومی ایران است.
-
تخصص در ارزیابی مدیران: تمرکز بر ارزیابی شایستگی‌های کلیدی رهبری، تصمیم‌گیری، حل مسئله و مدیریت تیم‌های بزرگ.
-
استفاده از پلتفرم‌های تخصصی: بهره‌گیری از سامانه‌های آنلاین که استانداردسازی تمرینات شبیه‌سازی و جمع‌آوری داده‌های رفتاری را در فضای مجازی با دقت بالا ممکن می‌سازد.
نتیجه‌گیری
گذار به کانون‌های ارزیابی کاملاً مجازی یک تحول اجتناب‌ناپذیر است که با کاهش هزینه و افزایش دسترسی، کارایی فرآیندهای منابع انسانی را بهبود می‌بخشد. با این حال، سازمان‌ها باید هوشیار باشند و با سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های فنی قوی و همکاری با متخصصانی چون توان آفرین وستا، چالش‌های مربوط به تعاملات رفتاری و امنیت را به حداقل برسانند. در نهایت، موفقیت در اجرای کانون ارزیابی مجازی، در گرو یافتن تعادلی دقیق بین نوآوری‌های فناوری و حفظ اعتبار روان‌سنجی روش‌های سنتی است.